Teken de petitie hier en laat onze boodschap weergalmen tot aan de onderhandelingstafel!

Lees het opiniestuk in De Morgen hier na.

 De kwaliteit van ons onderwijs lag voor de verkiezingen en de voorbije weken meermaals onder vuur. In de laatste rechte lijn van de onderhandelingen worden alle zeilen bijgezet zodat de ‘juiste’ recepten voor de oplossing van het ‘kwaliteitsprobleem’ hun weg naar het regeerakkoord vinden. 

Terecht kijkt men daarvoor in de eerste plaats naar wat er in de klas gebeurt en de positie van de leraar. Die leraar moet volgens sommigen vooral back to basics: vakkennis overdragen met primaire focus op taal en rekenen, zonder planlast, zonder zorglast, zonder overleglast. De recepten die de ‘kritische’ onderwijsspecialisten naar voor schuiven, vervallen vlug in al te simplistische tegenstellingen: het is aandacht voor taal en rekenen tegenover zorg, aandacht voor kennis tegenover welbevinden, aandacht voor de leerkracht in de klas tegenover het schoolbeleid, aandacht voor excellentie tegenover gelijke kansen, … Dit heldere of-ofdiscours negeert de weerbarstige en-enrealiteit van klas en school. 

Leerkrachten en scholen stuiten op de grenzen van hun aanpak en van ons onderwijssysteem. Zij zoeken nieuwe wegen om gepast om te gaan met de diversiteit aan leerlingen en de complexiteit in hun klassen: een onomkeerbare realiteit. Het groeiend inzicht in leren en de terechte verwachting van elk van ons dat ieder kind - zeker het onze - de professionele begeleiding krijgt die het nodig heeft, maken het werk van leerkrachten en scholen verre van eenvoudig.  

Leerkrachten gaan elke dag op zoek naar hoe ze best de vele uitdagingen in hun klassen aanpakken. Samen met collega’s ontwikkelen ze een adequate aanpak en overleggen ze met hun schoolleiders en andere betrokkenen. Kom je als eenzame cowboy in de klas, zonder mogelijkheden tot overleg met collega’s, directie en leerkrachten in andere scholen, dan staat er binnenkort niemand meer in die klas. Kwaliteit maak je samen en daar heb je ruimte voor nodig. De complexe realiteit vraagt vandaag om meer samenwerking in en tussen scholen, niet een terugplooien op de vier muren van een klas.

Ja, een overheid mag en moet in eindtermen vastleggen wat zij minimaal van haar scholen verwacht - het wat. Meer dan tot nu het geval was, dient ze via gestandaardiseerde toetsen na te gaan of scholen deze doelstellingen behalen. De overheid moet sturen op het wat en daar controle op uitoefenen, maar ook vertrouwen hebben. Schoolleiders en leerkrachten zijn professionals die het best geplaatst zijn om excellente leeromgevingen te creëren - het hoe. Geef scholen maximale vrijheid in hoe ze zich intern en extern organiseren: de organisatie van hun vakken, lessentabellen, instructiemethodes, besteding van uren en middelen, ...
 Alleen zo kunnen scholen gericht oplossingen op maat zoeken en bewust werken aan en groeien in kwaliteitsontwikkeling. Wie die vrijheid insnoert, grijpt in op de noodzakelijke ruimte die schoolteams toelaat om voor elk van hun leerlingen een sterke leeromgeving te creëren. De meest excellente scholen blinken dan uit door hun leerlingen de grootste vooruitgang te laten boeken ten aanzien van hun startpositie, want die is niet voor iedereen gelijk.

Deelnemers aan het onderwijsdebat verwijzen niet zelden naar de huidige macht van de koepels om een sterkere greep van de overheid op de concrete onderwijspraktijk in scholen te rechtvaardigen. Dit getuigt van weinig vertrouwen in het beleid van onze scholen. Vervang de koepels door de overheid en we zijn nog verder van huis. Dit zal leiden tot nog meer wereldvreemde regelneverij. De overheid moet daarentegen ruimte geven en inzetten op het versterken van scholen en lerarenteams zodat ze op een verantwoorde en verantwoordelijke wijze hun eigen keuzes maken. Dit kan door:

1. te investeren in leerkrachten, hun opleiding en hun loopbaan; 
2. te zorgen voor een deskundig leiderschap in scholen dat de nodige beleidsruimte en instrumenten heeft om van scholen een krachtige werk- en leeromgeving te maken voor leerkrachten en leerlingen;
3. de waarde en de complexiteit van veranderingsprocessen in scholen te erkennen en te zorgen voor kwaliteitsvolle begeleiding en ondersteuning. 

Wij hopen dat de onderwijsonderhandelaars voluit voor een doordachte aanpak van de onderwijskwaliteit willen en durven gaan die getuigt van een oprecht vertrouwen in de professionaliteit van leerkrachten en directies en de beleidskracht van scholen.

Namens het Mysterie van Onderwijs

Bert Smits, voorzitter 

Peter Op ’t Eynde

Stijn Dhert

Ann Martin

Pat Vandewiele

Andy Thys

Ronny Vanderspikken

Bavo Wouters

Lore Baeyens

Kristof Bleus

Lies Lambert

Robby Oblonsek

Saskia Vandeputte

Kris Haesaert

Yves Larock

Els De Brael

Martine Foulon